مرد بودن در معنای مردانگی اصطلاحی است که در ادبیات عامیانه به جنسیت خاصی محدود نمی‌شود. چرا که طبق این اصطلاح مرد بودن به رعایت اصول جوان مردی و اخلاق مداری اطلاق می‌گردد. در نتیجه برای بررسی آن باید به هردو جنس زن و مرد پرداخت. اما مرد بودن را می‌توان از بعد دیگری نیز بررسی کرد و آن هم نقش‌ها یا انتظاراتی است که منحصرا به جنس مذکر اختصاص دارد. در این مقاله هردو بعد این موضوع را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

مرد بودن و مردانگی

مرد بودن و مردانگی لزوما با یکدیگر هم معنی نیستند. چرا که مردانگی در اصطلاح عامیانه مفهومی فراتر از جنسیت مذکر را در برمی‌گیرد. مردانگی خصوصیتی است که به جوان مردی، رعایت انصاف و اخلاق مداری اشاره دارد. در نتیجه می‌توان گفت که این اصطلاح یک خصلت انسانی است که نیازمند آموزش دیدن و تمرین است. صرف مذکر بودن، مردانگی را تضمین نمی کند. زنان و مردان همگی باید برای پرورش اخلاق و صفات انسانی در خود تلاش کنند و برای تربیت نسل بعدی نیز همواره آن را در نظر داشته باشند.

مرد بودن و انتظارات اجتماعی

فرهنگ و جامعه انتظارات جنسیتی خاصی را از زنان و مردان دارد که این انتظارات در بسیاری از موارد ناشی از عدم آگاهی و باورهای غلط کلیشه‌ای هستند و فشارهای مضاعفی را وارد می‌کنند. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین انتظارات جامعه از مردان و در مورد مرد بودن، اشاره کرده‌ایم.

????عدم ابراز احساسات (مرد که گریه نمی کنه!)

یکی از انتظارات بسیار آسیب زایی که در اکثر فرهنگ‌ها از مردان می‌رود این است که احساسات خود را بروز ندهند. این مسئله بیش از همه در مورد احساس غم و اندوه صدق می‌‍کند. حتما شما هم شنیدید که میگن “مرد که گریه نمی کنه” با این جمله به مردان برای تجربه هیجانات منفی اجازه داده نمی‌شود و باعث می شود که نتوانند به موقع بحران‌های روانی خود را پشت سر بگذارند و در بسیاری از موارد دچار رنج‌ها و آسیب‌های روانی مزمن شوند. برای مرد بودن نیازی به گریه نکردن و یا عدم بروز احساسات نیست. همه افراد با هر جنسیتی باید بتوانند هیجانات خود را نشان دهند.

????مرد بودن و تظاهر به نداشتن ضعف

همه می‌دانیم که هیچ انسانی کامل نیست، در نتیجه هرکسی نقاط قوت و ضعف مخصوص به خودش را دارد. با این حال در بسیاری از موارد جامعه و اطرافیان از مرد انتظار دارند که نوعی قابلیت همه توانی را از خود نشان دهد و در هر زمینه‌ای که پیش رویش قرار گرفت با قدرت و عالی عمل کند.

این مساله فشار روانی مضاعفی را به مردان وارد می‌کند. به طوری که ممکن است در اثر یک شکست جزئی احساس ناتوانی کرده و اعتماد به نفس خود را از دست رفته ببینند. برخی جوامع در تبیین مفهوم مرد بودن زیاده روی کرده و در مورد آن دچار اشتباهاتی می‌شوند.

????محدود کردن علایق

مردان از همان سنین اولیه کودکی همانند دختران با محدودیت‌هایی برای دنبال کردن علایق خود رو به رو هستند. چرا که جامعه به طور قراردادی برخی فعالیت‌ها را زنانه در نظر می‌گیرد و اجازه نمی‌دهد که مردان به سمت آن‌ها بروند. مردان هنگامی که به سمت مشاغل یا فعالیت‌های زنانه (از نظر جامعه) می‌روند ممکن است با واکنش شدید خانواده رو به رو شوند یا دوستان و همسالانشان با رفتارهایی نظیر طرد کردن آن‌ها را بیازارند.

برای مثال آشپزی، گریم و آرایشگری، خانه داری، منشی گری، مربی مهد کودک و …. از جمله مشاغل و فعالیت‌های زنانه از دید جامعه هستند. که شاید مرد بودن افراد را تحت شعاع قرار دهد.

????تحمل فشارهای مالی و اقتصادی

در دیدگاه سنتی این مرد است که وظیفه تامین مالی خانواده را به عهده دارد و زن تنها باید به امور مرتبط با خانه و فرزندان رسیدگی کند؛ و مرد بودن به معنای انجام تمام کارهای دشوار است. با افزایش هزینه‌ها در جامعه امروز بسیاری از مردان مجبور هستند ساعات طولانی به انجام مشاغل مختلف بپردازند تا بتوانند از پس هزینه‌های زندگی بربیایند. امروزه با تغییر دیدگاه‌ها بسیاری از زنان و مردان تلاش می‌کنند پا به پای هم در خانه و محیط بیرون فعالیت داشته باشند و به این طریق نمی‌گذارند که تمام فشارهای زندگی مشترک بر دوش یک نفر بیافتد.

نحوه کاهش فشارهای جنسیتی

برای اینکه فشارهای جنسیتی از هر دو جنس زن و مرد برداشته شود باید فرهنگ سازی از سطوح ابتدایی در این زمینه انجام گیرد. دختران و پسران باید از کودکی یاد بگیرند که تنها معیار قضاوت‌شان انسانیت باشد و دیگری را صرفا براساس جنسیت قضاوت نکنند.

همچنین باید والدین با باورهای غلطی که در مورد مرد بودن یا زن بودن وجود دارند آشنا باشند و آن‌ها را به نسل بعد انتقال ندهند. به این ترتیب نسل بعدی که پرورش می‌یابد تا حد زیادی از آسیب‌های روانی مرتبط با جنسیت در امان خواهد بود.

برای اینکه در مورد نحوه تربیت فرزندان در این زمینه آگاهی بیشتری پیدا کنید، باید از یک روانشناس متخصص در حیطه کودک و نوجوان کمک بگیرید و برای آشنایی با نحوه برخورد با جنس مخالف مشاوره رابطه دختر و پسر دریافت کنید. دوری از کلیشه های جنسیتی و یا مرز بندی تا حد زیادی از ای مورد جلوگیری خواهد کرد. والدین باید خود این را آموخته و به فرزندان شان نیز انتقال دهند.

پیش از هر چیز در مورد تفاوت های مردان و زنان به صورت علمی و در زمینه های مختلفی برای کودک خود توضیح داده و به آنان نیز اجازه سوال پرسیدن بدهید. همچنین آنان را در بازی کردن با کودکان غیرهمجنس، محدود نکنید. با تحت فشار قرار دادن فرزند خود در این زمینه او بیشتر کنجکاو شده و یا درگیر مسائل جنسیتی خواهد شد. برای اطلاع از نحوه شکل گیری هویت جنسیتی کلیک کنید.

از طرفی اگر خود با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنید؛ با یک مشاور در این زمینه مشورت کرده و همچنین سعی کنید استعدادهای خود را شناسایی کنید. خود را محدود به یک نقش واحد نکرده و اصول انسانیت را بیاموزید.

چالش های مرد بودن

مرد بودن نیز کار راحتی نیست. در واقع این فقط ویژگی های بیولوژیکی ما نیست که تعیین کننده جنسیت ماست. مردان به دلیل انتظارات و باورهای اشتباهی که در این زمینه وجود دارد؛ همواره با مشکلاتی روبرو هستند. از طرفی با نشان دادن ضعف از خود نیز مورد قضاوت قرار می‌گیرند.

برخی از چالش هایی که مردان با آن سروکار دارند؛ شامل انتظارات زیاد و غیر واقعی، وجود مشکلات فراوان در محل کار، ناتوانی در برطرف کردن مشکلات روان، فشار و تنش های فزاینده و… . این مشکلات از گذشته تا کنون زندگی مردان زیادی را تحت تاثیر قرار داده و آنان را در معرض خطرات زیادی قرار داده است. عوامل زیادی بر شکل گیری و بروز این پیامدها نقش دارند که باید آنها را کنترل و مدیریت کرد.

مزایای مرد بودن

البته فارغ از مشکلاتی که مرد بودن برای افراد ایجاد می‌کند؛ نباید مزایای آن را نیز نادیده گرفت. قطعا مردان آزادی بیشتری در انتخاب شغل، رفتار و بسیاری دیگر از مسائل دارند. از طرف دیگر ویژگی های ذاتی آنها به شکلی است که کمتر حساس و نکته بین هستند. طبیعتا به همین دلیل میزان ابتلای آنها به بیماری روان هم کمتر است. با اینکه معمولا طول عمر کوتاه تری نسبت به زنان دارند؛ که آن هم به دلیل فشار بیشتر بر آنهاست.

اما امید به زندگی در آنها بالاتر است. قدرت تمرکز بیشتری داشته و معمولا قادر به انجام چندکار به طور همزمان  نیستند. در این مورد باید به تفاوت های بنیادین میان زنان و مردان نیز توجه داشت. با اینکار از مقایسه های افراطی نیز جلوگیری خواهد شد.

سخن پایانی

شناخت و توجه به ویژگی های مرد بودن و زن بودن و حتی مقایسه آنها در مواردی به ما کمک خواهد کرد تا روابط بهتری با همجنسان و یا افراد غیر همجنس خود داشته باشیم. افراد باید با خصوصیات مختلفی در این زمینه آشنا شده و مطابق با آنها رفتار کنند. البته این به معنی پایبندی بی قید و شرط به این اصول نیست.

اما نباید هنجارشکنی کرد. در هر شرایطی ابتدا به علاقه خود در نظر داشته و در قدم بعدی به عواقب آن نیز فکر کنید. کمک گرفتن برای مردان اصلا نشانه ضعف نبوده و بسیار منطقی است. افراد می‌توانند برای جلوگیری از بروز مشکلات ناشی از مرد بودن از یک روانشناس نیز کمک بگیرند.

برای دریافت مشاوره در زمینه مرد بودن می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360  و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول